Voorkom jeuk, benauwdheid en oogklachten door de processierups. De processierups vind je terug op eikenbomen, vandaar dat het ook wel eikenprocessierups wordt genoemd. De brandhaartjes die de eikenprocessierups loslaat, veroorzaken oogklachten, benauwdheid en jeuk. Hoe voorkom je problemen en wat kun je tegen klachten doen?
Wat is een eikenprocessierups?
Eikenprocessierupsen zijn de larven van nachtvlinders die overwinteren in eikenbomen. Ze leggen hun eitjes in de boomtoppen. Na het uitkomen van de eitjes doorlopen de rupsen een aantal vervellingen, waarna ze in groepen samenkomen in grote nesten op de stam van de boom. De meeste nesten zitten op de zonkant van de stam. Een volwassen rups is wit behaard en circa drie centimeter groot. De nesten bestaan uit een dicht spinsel van draden, brandharen, vervellingshuidjes en uitwerpselen. Ze bewegen zich massaal voort, in colonnes, over bladeren en over boomstammen. Vandaar de naam eikenprocessierups.
De processierups kan je in de zomertijd op eikenbomen terugvinden. Vooral in de maanden mei, juni en juli vind je de eikenprocessierups terug op sommige eikenbomen. Zo’n eikenboom met eikenprocessierupsen herken je aan spinsels rondom de takken en de stam van de eikenboom.
Waarom zorgt een eikenprocessierups voor problemen?
Een enkele rups bevat 700.000 brandharen. Het zijn voor de mens onzichtbare, pijlvormige haren van 0,3 millimeter groot, voorzien van weerhaakjes. De rups schiet de brandharen letterlijk af, bij wijze van verdediging. Ze worden gemakkelijk verspreid door de wind en kunnen tot honderd meter rond het nest overlast geven. De brandharen dringen bij mensen in de huid, ogen en luchtwegen. Hierdoor krijg je wellicht een jeukende huid, geïrriteerde ogen en een benauwd gevoel.
In juli verpoppen de rupsen zich tot vlinders, maar de achtergelaten nesten vormen dan nog steeds een probleem voor mens en dier. De meeste nesten worden aangetroffen in eiken langs lanen, in erfbeplantingen en landgoederen. Soms komen ze ook voor op beukenbomen en berken. In bossen wordt de rups iets minder vaak waargenomen, vermoedelijk vanwege natuurlijke vijanden zoals de sluipwesp.
Welke klachten krijg je van de processierups?
De processierups heeft brandharen die je met het blote oog niet kunt zien, maar die voor vervelende klachten kunnen zorgen. De volgende symptomen wijzen mogelijk op contact met de brandharen van een eikenprocessierups:
- Jeuk, bultjes, blaasjes of een rode huid
- Rode, gezwollen ogen
- Een loopneus
- Kriebel in de keel
- Moeite met slikken
- Hoesten
- Kortademigheid
- Duizeligheid
- Koorts
- Overgeven
- Algehele malaise
De klachten verschillen per persoon. De brandharen geven een lichaamsvreemd eiwit af (thaumetopoiene), waarop het menselijk lichaam reageert met de aanmaak van histamine. Bij mensen die eerder in contact zijn gekomen met brandharen van de eikenprocessierups kunnen de reacties heftiger zijn dan in voorgaande keren. Ook mensen met astma kunnen ernstige reacties hebben. De irritatie kan overgaan in ontstekingen. Bij herhaald contact kan een allergie ontstaan tegen brandharen. De allergie kan worden vastgesteld met huidtesten en een bloedonderzoek.
Hoe voorkom je problemen?
De eikenprocessierups is met geen enkel gif goed te bestrijden. De volgende tips kunnen helpen om klachten te voorkomen:
- Voorkom elk contact met de rupsen en hun nest, ook in een oud nest kunnen nog miljarden brandharen zitten.
- Wanneer je in een gebied komt waar de eikenprocessierups voorkomt, zorg dan dat je lichaam goed bedekt is.
- Ga in een gebied waar de eikenprocessierups voorkomt niet op de grond zitten.
- Waarschuw eventueel je kinderen voor het gevaar van de rups.
- Wanneer eikenprocessierupsen in je woonomgeving zijn, voorkom dan dat de haartjes je woning binnenvliegen. Maak gebruik van een hor of laat ramen en deuren liever niet wagenwijd openstaan. Heb je kinderen? Probeer zandbakken zoveel mogelijk gesloten te houden en speelgoed niet buiten te laten liggen.
Op plaatsen waar eikenprocessierupsen hebben geleefd, kunnen de overgebleven brandharen nog wel zes tot acht jaar voor ongemak zorgen.
Hoe verlicht je klachten?
Mocht je toch in aanraking zijn gekomen met de processierups, krab of wrijf dan niet bij jeuk. Probeer de aangedane huid eerst te ‘strippen’ met plakband. Spoel de aangedane huid vervolgens goed met lauw water. Een zachte, verkoelende crème met menthol, ice power ,Aloe vera of calendula kan verlichting geven. Bij een ernstige huidontsteking kan de huisarts eventueel een ontstekingsremmende zalf voorschrijven. Besmette kleding vormt een bron van verspreiding van brandharen. Ze kunnen het beste meteen worden gewassen, het liefst op zestig graden.